Grupa Pedagogów Ulicy

Według międzynarodowego przewodnika metodologicznego streetworking to:

• długofalowe działanie socjoedukacyjne, które wynika z potrzeb, wymagań i dążeń ludzi, do których jest kierowane, a jego celem jest wzmocnienie ich zdolności do przyjęcia na siebie odpowiedzialności i tworzenia własnego scenariusza swojego życia,
• relację mającą na celu zapewnienie wsparcia wymagającą zaufania ze strony ludzi, z myślą o których jest budowana oraz szacunku dla ich integralności i procesu samookreślenia. Kontakt ze streetworkerem ma zawsze charakter dobrowolny,
• Poza swoim wkładem w rozwój indywidualny tych osób, streetworker, nawiązując kontakt z ludźmi będącymi obiektem różnych form wykluczenia, marginalizacji lub zerwania więzi społecznych, przyczynia się do zmniejszenia powstałych szkód.

Streetworking może być prowadzony wśród wielu grup społecznych: prostytutek, osób uzależnionych, bezdomnych, dzieci ulicy. Wyróżnia się także takie formy metody outreach jak partyworking czy networking.

Streetworking wsród dzieci ulicy to celowe oddziaływania wobec dzieci ulicy, prowadzone przez streetworkerów – pedagogów ulicy/wychowawców podwórkowych, którzy pracują z dziećmi w otwartej przestrzeni na placach, podwórkach, ulicach – miejscach naturalnej socjalizacji dzieci ulicy. To zamierzona działalność profilaktyczno-wychowawcza, polegająca na zaznajomieniu się z terenem pracy, nawiązaniu pierwszego kontaktu a następnie budowaniu relacji między pedagogiem a kilkuosobową grupą dzieci ulicy poprzez regularne spotkania i wspólne spędzanie czasu. Streetworkerzy z czasem zyskują zaufanie dzieci, grają razem, bawią się, wychodzą z dziećmi poza dzielnicę – wszystko po to, by pokazać pozytywne możliwości, które daje współczesny świat, a do których dzieci ulicy mają ograniczony dostęp.

Etapy wychodzenia na ulicę – jak zacząć pracę metodą outreach?

1. BADANIE ŚRODOWISKA – czyli pozyskiwanie informacji o miejscu pracy i ludziach zamieszkujących daną dzielnicę. Etap ten może  mieć charakter teoretyczny, czyli zaznajomienie się z historią danej okolicy, jej zwyczajami, kulturą. Może również odbywać się w sposób praktyczny. Mowa tu o spotkaniach z ludźmi związanymi z daną okolicą jak np. policja, instytucje pomocowe np. MOPR, ksiądz, lokalni sklepikarze. Osoby te mogą udzielić znaczących informacji. Każda z tych osób będzie postrzegała interesujące nas środowisko w inny sposób. Etap ten może trwać kilka miesięcy.
2. OBECNOŚĆ W TERENIE – na tym etapie chodzi o poznanie okolicy z perspektywy obserwatora. Poznajemy interesujące nas miejsca o różnych porach dnia, w różne dni tygodnia. Obserwujemy jak przebiega cykl dnia dla mieszkańców okolicy, gdzie możemy znaleźć potencjalnych odbiorców naszych działań. Etap ten polega na bezpośredniej obserwacji, lecz nie interwencji. Częste bywanie w miejscu,  którym chcemy podjąć działania sprawi, że nie będziemy obcy a zaczniemy być „kojarzeni”, „uznawani za oczywistość”.
3. BEZPOŚREDNIA INGERENCJA – polega na przejściu z obserwacji do działania. Nawiązujemy kontakt z odbiorcami naszych działań, przedstawiamy się. Należy powiedzieć kim się jest i dlaczego się tu jest – w ten sposób budujemy swoją rolę.
4. BUDOWANIE WIĘZI z ludźmi, z którymi chcemy pracować. W momencie kiedy kontakt zostanie nawiązany aż do momentu, gdy nasz podopieczny zacznie dzielić się mniej lub bardziej poufnymi sprawami, rozwija się stopniowy proces przechodzenia od nieufności do relacji opartej na zaufaniu. Relację tę budujemy wspólnie spędzając czas na zajęciach, które odbywają się dla kilkuosobowej grupy dzieci regularnie przez około rok. Ważne, by przedstawić podopiecznym atrakcyjną ofertę zajęć, które będą dla nich bezpłatne i dobrowolne. Fundusze na zajęcia można zdobywać w różny sposób – korzystając z dotacji unijnych, dofinasowania gminy czy darowizn od sponsorów.

Praca z rodzinami i instytucjami:

W myśl kompleksowej pomocy pedagog ulicy pracuje nie tylko z podopiecznymi, ale także ich rodzinami – rodzicami czy opiekunami prawnymi dziecka. Chcąc udzielić jak największego wsparcia współpracuje z instytucjami; jest w stałym kontakcie z pedagogami szkolnymi, pracownikami socjalnymi, asystentami rodziny, kuratorami.

 

Pracując z dziećmi w Grupie Pedagogów Ulicy UNO kierujemy się następującymi zasadami:

• akceptacja i szacunek – które należą się każdemu, czy dziecku czy dorosłemu: odgórnie, bez względu na jego status, kolor skóry, pochodzenie
• indywidualność – pracujemy w bardzo małych max 8-osobowych grupach podopiecznych, by każdemu dziecku poświęcić czas, uwagę a jednocześnie pomóc mu budować relacje z innymi
• dobrowolność – od początku do końca dziecko ma wybór czy chce uczestniczyć w zajęciach czy nie, do niczego nie zmuszamy, kwestia dobrowolności określa zasadność tej pracy
• zaufanie i tajemnica – zaufanie budowane poprzez długi proces bycia ze sobą; to, co się dzieje na zajęciach zostaje między nami (wyłączając przypadki zagrażające zdrowiu lub życiu o czym musimy poinformować odpowiednie służby)
• współuczestnictwo – streetworker towarzyszy dzieciom we wszystkich działaniach i aktywnie bierze udział w zajęciach
• kompleksowość – pracujemy nie tylko z dziećmi, jesteśmy w stałym kontakcie także z ich rodzinami oraz placówkami skupionymi wokół rodzin naszych podopiecznych.

Bibliografia:

• Cueff D., Dziecko na ulicy – europejski projekt DAPHNE: zwalczanie przemocy wobec dzieci ulicy. Przewodnik metodologiczny dla pedagogów ulicy: metody pracy w środowisku otwartym, Warszawa 2006
• Frysztacki K., Nóżka M., Smagacz-Poziemska M., Dzieci ulicy. Studium szczególnego przypadku miejskiego, Kraków 2011
• Kowalczyk J. (red.), Rewitalizacja społeczna, współpraca międzysektorowa, streetworking. Refleksje wokół realizacji pilotażowego programu rewitalizacji społecznej „Pod parasolem Kazimierza”, Kraków 2012
• Kurzeja A., Dzieci ulicy – profilaktyka zagrożeń, Kraków 2008
• Michel M. (red.), Streetworking. Aspekty teoretyczne i praktyczne, Kraków 2011
• Pospiszyl I., Patologie społeczne, Warszawa 2008
• Zdanowicz-Kucharczyk K., Ulica alternatywa życia dla dzieci z grup ryzyka, Pedagogika Społeczna 2/2009
• Międzynarodowy Przewodnik Metodologiczny po streetworkingu na świecie, DYNAMO International, OSOS 2008